Schadelijke stoffen kunnen we het beste zoveel mogelijk vermijden, met name wanneer we met ons eten bezig zijn. In het geval van pannen kan dit nogal een dingetje zijn, gezien er veel schadelijke stoffen met koken gepaard kunnen gaan. Vanwege het feit dat pannen ook weer weggegooid worden, is het tevens belangrijk voor het milieu welke pan je kiest. Er zijn veel pannen te vinden, misschien wil je het liefst een duurzame pan of misschien draait het bij jou meer om een milieuvriendelijke pan. Het mooiste is om een combinatie van duurzaamheid en milieuvriendelijkheid te vinden natuurlijk. Welke pannen de beste zijn, vereist wat nader onderzoek. Er zijn namelijk heel veel verschillende soorten pannen te vinden. Zo zijn pannen met een antiaanbaklaag niet altijd even veilig, vooral op de langere termijn kunnen deze voor problemen zorgen. Niet alle antiaanbaklagen zijn echter slecht, het beste is om erop te letten dat er geen schadelijke stoffen inzitten. Je wilt namelijk voorkomen dat er giftige stoffen in je eten terechtkomen. Wat is de meest duurzame en milieuvriendelijke pan en hoe ga je er het beste mee om, zodat je lang van je pan genieten kan?
Verschillende materialen waar een pan uit kan bestaan
Gietijzer, email, keramiek, roestvrij staal en aluminium zijn een paar van de materialen die in pannen voor kunnen komen. De vraag welk materiaal een pan het meest duurzaam maakt, hangt af van een paar dingen. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk wat voor warmtebron je gebruikt om op te koken, gas of inductie bijvoorbeeld. Zo kan een milieuvriendelijke antiaanbaklaag uit leisteen bestaan, helaas is deze echter niet geschikt voor inductie. Hoeveel tijd en moeite je wilt besteden aan het onderhoud van de pan speelt eveneens mee, dit kan ook nog verschillen per materiaal. Daarnaast is het belangrijk om met het milieu rekening te houden. Een milieuvriendelijke pan is heel belangrijk, omdat er veel schade wordt toegebracht aan het milieu met de verkeerde pannen. Hierbij is het maken van de pan heel belangrijk, maar ook het afvoeren ervan. Aluminium pannen hebben een antiaanbaklaag die bij hoge temperaturen giftige stoffen kunnen afgeven, vandaar dat een PFAS vrije pan al snel de voorkeur krijgt.
Waarom je graag een PFAS vrije pan wil
De afkorting PFAS staat voor poly en perfluoralkylstoffen, wat inhoudt dat het chemisch tot stand gebrachte stoffen zijn. PFAS kan pannen een vet en waterafstotende antiaanbaklaag geven. PFAS wordt tevens gebruikt om bijvoorbeeld te zorgen dat een regenjas tegen water kan. Een PFAS vrije pan is een van de belangrijkste dingen om op te letten, bij het uitzoeken van een nieuwe pan. Iedere keer dat je kookt, kan er namelijk een beetje van de giftige stoffen uit de pan in je eten terechtkomen. Bij veel stoffen zal dit geen kwaad kunnen, omdat het zo weinig is dat je lichaam er niks mee doet. Het is echter ook niet goed voor je lichaam en voor het milieu al helemaal niet, gezien de chemische stoffen bij het weggooien van de pan in de natuur terecht kunnen komen. Let er daarom altijd goed op dat je een pan met het restafval weggooit. Een keramische antiaanbaklaag zou een betere optie kunnen zijn, hierbij is het echter aan te raden om de gekleurde antiaanbaklagen te vermijden. Deze schijnen namelijk zware metalen los te kunnen laten, waardoor je het beste voor een witte keramische antiaanbaklaag kunt kiezen.
De meest duurzame pan
Een gietijzeren pan is heel duurzaam, maar vereist tevens wat onderhoud en kan nogal prijzig zijn in de aanschaf. Daarentegen heeft een aluminium pan weinig onderhoud nodig en zijn ze goedkoper in de aanschaf, maar dit materiaal gaat minder lang mee. Het is met name de antiaanbaklaag die het meest gevoelig is voor slijtage. Wanneer je veel in een pan prikt of gebruik maakt van een metalen spatel kan de pan sneller beschadigd raken. Het voordeel van een gietijzeren pan is dat er geen antiaanbaklaag nodig is, waardoor dit meteen ook een PFAS vrije pan is. Een gietijzeren pan kan wel bedekt zijn met een laagje email, waardoor die tevens makkelijker te onderhouden is. Wanneer het onderhoud van een gietijzeren pan je tegenstaat, is een roestvrij stalen pan misschien een betere optie. Het nadeel is dat je eten aan een RVS pan snel kan blijven plakken, waardoor je er achteraf wel even mee bezig bent om de pan schoon te krijgen. Dit kan je voor een groot deel voorkomen door veel in je eten te blijven roeren, zodat het los van de bodem blijft. Een gietijzeren pan en een roestvrij stalen pan zijn wel heel duurzame pannen, ware het niet dat deze nogal aan de prijzige kant kunnen zijn. Op de langere termijn kan je er echter wel op besparen, gezien het feit dat ze lang meegaan.
Onderhoud van je pan
Wanneer je hebt gekozen voor een gietijzeren pan is het belangrijk dat je de pan op de juiste manier voorbereid. Hier gaat een heel proces aan vooraf, dat proces wordt ook wel seasoning of inbranden genoemd. De pan moet voor het eerste gebruik schoongemaakt en ingesmeerd worden met een olie die hete temperaturen verdragen kan. Vervolgens plaats je de pan in of op een hittebron, zoals de oven of een barbecue en verwarm hem gedurende één of twee uur. De temperatuur mag zo rond de 200 graden worden. Dit proces dient nog een paar keer herhaald te worden. Er zijn gelukkig ook gietijzeren pannen te koop, waarbij dit proces al gebeurd is. Er blijft echter onderhoud nodig, zoals het goed afdrogen van de pan en tussen de kookbeurten door met olie behandelen. In het begin kan het eten nog wat blijven plakken aan de gietijzeren pan, maar dit zal afnemen naarmate het gebruik toeneemt. Een roestvrij stalen pan dient goed schoongemaakt worden na afloop, dit kan een vervelend klusje zijn omdat het eten nogal kan blijven plakken bij een RVS pan. Het is eveneens van groot belang dat je erop let dat je de pannen niet te veel schade aanbrengt. Gebruik bijvoorbeeld een siliconen of houten spatel om te voorkomen dat je de bodem van een pan beschadigt en vermijd dat je met een vork over de bodem schraapt. Daarnaast is het ook aan te raden om je pannen met de hand af te wassen, tot in tegenoverstelling van de vaatwasser. Met de hand kan je namelijk voorzichtiger de pan schoonmaken, gebruik een kleine hoeveelheid afwasmiddel en werk met een zachte spons, waarna je de pan meteen afdroogt.
Gebruikte bronnen;
https://www.hetkanwel.nl/2020/02/22/duurzame-pannen/
https://www.24kitchen.nl/populair/gietijzeren-pan-onderhoud-inductie
https://waarzitwatin.nl/producten/pannen-met-een-anti-aanbaklaag
https://www.milieucentraal.nl/huis-en-tuin/gezonde-leefomgeving/producten-met-pfas/
